Nguyên tắc phù hợp: Khái niệm nền tảng nhất của kế toán

Nguyên tắc phù hợp (Matching principle) là một trong những khái niệm nền tảng nhất mà bất cứ ai theo đuổi nghề kế toán, kiểm toán đều phải biết.

Nguyên tắc phù hợp là gì?

Nguyên tắc phù hợp là một phần của nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung (GAAP) dựa trên mối quan hệ nhân quả giữa chi tiêu và thu nhập. Nó yêu cầu mọi chi phí kinh doanh phát sinh phải được ghi nhận cùng kỳ với doanh thu liên quan.

Hiểu một cách đơn giản thì nguyên tắc phù hợp là “chi phí phát sinh phải được ghi nhận cùng lúc với doanh thu tương ứng”. Minh họa đơn giản nhất chính là khoản mục “giá vốn hàng bán”, item quan trọng nhất nhì trong kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Ví dụ:

Doanh nghiệp của bạn để sản xuất ra một chiếc iPhone thì cần mua nguyên liệu đầu vào, trả lương cho nhân công lắp ráp, và các chi phí chung khác như tiền điện nhà máy, lương quản lý nhà máy… Khi đó, tiền đã trả cho phát sinh các chi phí đầu vào này rồi (tiền giảm), nhưng chưa ghi nhận chi phí ngay, vì doanh nghiệp chưa bán được chiếc điện thoại nào để tạo ra doanh thu.

Vậy chi phí sẽ được ghi vào đâu? Chi phí sẽ được “vốn hóa” thành hàng tồn kho (tăng tài sản). Chưa cần hiểu sâu về vốn hóa, nhưng các bạn có thể hiểu” nôm na” là tạm hoãn lại các chi phí, tích tụ thành một khối tài sản, sau này mới chuyển lại thành “chi phí” sau. Khi đó, “chi phí” của ta sẽ không được ghi là chi phí nằm trên income statement (báo cáo thu nhập) nữa, mà là tài sản trên balance sheet (bảng cân đối kế toán). Nhằm đảm bảo được quy tắc matching: chưa có doanh thu, chưa ghi chi phí tương ứng.

Khi nào bán được chiếc điện thoại đó rồi, sẽ cần phải ghi nhận cả doanh thu và chi phí đồng thời, nên nghiệp vụ bán hàng thường có hai bút toán (rất nhiều bạn học thường quên mất việc ghi nhận chi phí bổ sung này). Suy ra, (1) Tăng tiền/tăng doanh thu + (2) Tăng chi phí giá vốn hàng bán/giảm hàng tồn kho.

Ghi nhận chi phí

Ghi nhận chi phí

Ví dụ trên cũng sẽ làm rõ cho các bạn mới tiếp cận kế toán khái niệm “giá vốn hàng bán”: (1) đây là một khoản CHI PHÍ – cụ thể hơn là những chi phí có nhiệm vụ tạo nên doanh thu của công ty (bên cạnh những chi phí phụ trợ khác); (2) chi phí này ko cụ thể đến từ việc trả tiền mua đồ hay sử dụng dịch vụ nào cụ thể, mà là TỔNG HỢP của các chi phí thành phần nhỏ lẻ.

Việc hoãn lại chi phí đầu vào cho sản xuất thì khá dễ hình dung, nhưng ngoài thực tế sẽ đa dạng hơn chút tùy vào mô hình kinh doanh của từng công ty. Với các công ty về dịch vụ tài chính (FSI), thường có doanh thu chính từ hoạt động cho vay, cấp tín dụng. Khi đó, doanh thu của công ty sẽ là lãi vay thu về được.

Vậy còn giá vốn sẽ là gì? Các công ty thường sẽ phải đi vay từ một nguồn khác để có tiền cho vay lại, nên giá vốn sẽ chính là lãi vay phải trả cho các khoản đi vay đó. Sẽ hơi gây nhầm lẫn chút vì thường với các doanh nghiệp không có hoạt động cho vay, thì chi phí lãi vay sẽ là “chi phí tài chính” thay vì chi phí giá vốn, bởi lẽ các khoản vay ko nhằm trực tiếp tạo ra doanh thu (bán hàng, cung cấp dịch vụ), dù cũng có phần nào hỗ trợ cấp vốn cho các hoạt động đó của công ty.

________________________________________

Nếu các bạn đang có ý định đặt mục tiêu theo đuổi ngành tài chính kế toán hay trở thành một chuyên gia tài chính thì đừng bỏ qua khóa học ACCA (Kế toán Công chứng Anh Quốc) sẽ khai giảng vào tháng 06/2023 tại FTMS Global nhé.

Chứng chỉ ACCA cung cấp cho hội viên những kỹ năng chuyên môn sâu rộng có thể sử dụng ở bất cứ nơi nào trong bất cứ lĩnh vực nào. Do đó, chứng chỉ ACCA được các nhà tuyển dụng khắp nơi trên thế giới tín nhiệm.

Chứng chỉ ACCA

Chứng chỉ ACCA

Bên cạnh đó, chứng chỉ ACCA còn giúp hội viên có cơ hội sở hữu nhanh chóng các bằng cấp nghề nghiệp kế toán, kiểm toán danh tiếng tại các nước như thi chuyển đổi và nhận chứng chỉ CPA Việt Nam, CIA của Hiệp hội Kiểm toán Nội bộ Hoa Kỳ (The Institute of Internal Auditor), lấy bằng CPA Canada, CA ANZ…

Tại sao nên nên học ACCA tại FTMS Việt Nam

Chúng tôi không chỉ bán khóa học, chúng tôi bán cơ hội được theo học những chuyên gia hàng đầu về kế toán tài chính và cơ hội trải nghiệm môi trường học tập cao cấp đạt chuẩn quốc tế.

36 năm kinh nghiệm: FTMS Việt Nam là đơn vị đào tạo ACCA đầu tiên và lớn nhất tại Việt Nam từ năm 1997.
Đào tạo đủ 13 môn: FTMS Việt Nam là đơn vị DUY NHẤT tại Việt Nam đào tạo đủ 13 môn của chương trình ACCA.
Giảng viên chất lượng: FTMS là đơn vị DUY NHẤT tại Việt Nam có đội ngũ giảng viên trong nước và giảng viên QUỐC TẾ đều là chuyên gia hàng đầu về kế toán, kiểm toán.
Tài liệu độc quyền: FTMS cung cấp cho học viên lecture notes ĐỘC QUYỀN do giảng viên đúc kết và biên soạn.
Đảm bảo tính cập nhật: Không sử dụng video quay sẵn để đảm bảo tính thực tiễn, cập nhật kiến thức cho học viên.

Các bạn quan tâm tới khóa học ACCA và lịch khai giảng, hãy liên hệ với FTMS ngay để được tư vấn miễn phí!

Tags: Nguyên tắc phù hợp