Hình ảnh. Ông Phan Hoài Nam - Giảng viên FTMS Global 

1. Tác động toàn diện đến nền kinh tế Việt Nam

Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 25% tổng kim ngạch xuất khẩu. Việc áp thuế 46% sẽ:

• Gần như xóa bỏ lợi thế cạnh tranh về giá của nhiều ngành hàng chủ lực (dệt may, da giày, đồ gỗ, thủy sản).
• Gây sụt giảm đơn hàng, mất thị phần, đứt gãy chuỗi cung ứng.
• Ảnh hưởng tiêu cực đến GDP, việc làm và tỷ giá, đồng thời tạo áp lực lên lạm phát.

2. Ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc

• Dệt may, da giày: Biên lợi nhuận thấp, phụ thuộc vào giá, dễ mất đơn hàng vào tay Bangladesh, Ấn Độ…
• Điện tử, linh kiện: Rủi ro chậm lại đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn, năng lượng tái tạo.
• Gỗ, sản phẩm gỗ, thép – nhôm: Tăng chi phí tuân thủ và rủi ro pháp lý.
• Nông – thủy sản: Có thể bị loại khỏi thị trường hoặc phải bán lỗ.

3. Giải pháp ứng phó cấp quốc gia và doanh nghiệp

Ở cấp Nhà nước:

• Mở kênh đàm phán song phương, xem xét cơ chế WTO để bảo vệ lợi ích.
• Tận dụng nhập khẩu chiến lược từ Mỹ để tạo dư địa thương lượng.

Ở cấp hiệp hội ngành hàng:

• Thu thập dữ liệu thiệt hại để kiến nghị hỗ trợ.
• Truyền thông minh bạch về nguồn gốc hàng hóa.

Ở cấp doanh nghiệp:

• Đa dạng hóa thị trường sang EU, Nhật Bản, Trung Đông, châu Phi.
• Ứng dụng tự động hóa, chuyển đổi số để giảm chi phí.
• Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc đạt chuẩn quốc tế.
• Cân nhắc liên kết sản xuất tại các nước không bị áp thuế.

4. Thử thách và cơ hội tái định vị

Mức thuế 46% là cú sốc lớn, nhưng cũng là phép thử năng lực thích ứng của xuất khẩu Việt Nam. Doanh nghiệp nào chủ động đổi mới và Chính phủ có chính sách kịp thời sẽ không chỉ vượt qua khó khăn mà còn tái định vị vị thế hàng hóa Việt trên thị trường quốc tế.

5. Kết luận

Việc Mỹ áp thuế nhập khẩu 46% đối với hàng hóa Việt Nam là thách thức chưa từng có, tác động sâu rộng đến nhiều ngành xuất khẩu và toàn bộ nền kinh tế. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để Việt Nam nhìn lại chiến lược tăng trưởng, giảm phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, đồng thời nâng cấp năng lực sản xuất – quản trị – công nghệ.
Nếu Chính phủ, hiệp hội và doanh nghiệp phối hợp đồng bộ, tận dụng tốt các FTA, đa dạng hóa thị trường và đầu tư vào đổi mới, Việt Nam hoàn toàn có thể biến thách thức này thành bàn đạp tái định vị, củng cố vị thế hàng hóa trên chuỗi giá trị toàn cầu.